Từ đầu năm nay thị trường ô tô trong nước có sự chững hẳn so với cùng kỳ năm ngoái. Một phần do sự giảm thuế theo kế hoạnh của nhà nước khiến các loại thuế về ô tô dần về “không” theo kỳ hạn và năm 2018 sẽ có sự thay đổi lớn về thuế nhập khẩu ô tô mà rất nhiều người kỳ vọng.
Nhưng gần đây có nhiều ý kiến cho rằng: Nếu sự giảm thuế đối với ô tô nhập khẩu thì ô tô nội địa lắp ráo trong nước sẽ ra sao??? Đi cùng với ý trên thì Việt Nam sẽ có loại thuế TTDB mới áp cho ô tô dựa trên yếu tố “hàm lượng nội địa”.
Sự thật sẽ được ngã ngủ phơi bày vào năm 2018. Những tranh luận về tương lai của ngành ô tô Việt Nam mà mọi việc cứ theo như lý thuyết định sẵn, khi thuế nhập khẩu của ASEAN về 0% và không có những thay đổi nào khác. Hầu hết các chuyên gia đều nhận định chung kết quả.
Nhưng ô tô là một trong những ngành công nghiệp đối với đại đa số các nước trên thế giới. Đặc biết khi Việt Nam chúng ta gia nhập WTO thì chính sách mở cửa giảm thuế dần hiện ra. Nhưng thực tế bây giờ ngành ô tô vẫn đang gồng gánh thêm những loại thuế khác. Nếu thả nổi nhập khẩu, đồng nghĩa với lắp ráp yếu thế, đẩy công nghiệp ô tô vào đường cùng. Để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô trong nước thì các cơ quan chức năng buộc phải sử dụng các công cụ vĩ mô, đặc biệt là thuế để hạn chế xe nhập, kích thích xe lắp.
Thuế mới cho ô tô Việt Nam 2018
Suy đi nghỉ lại khi xưa chính phủ phê duyệt cho xây dựng nhà máy Thaco – Trường Hải tại Chu Lai (Quảng Nam), thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Nền công nghiệp ô tô của một nước mà phụ thuộc toàn bộ vào nhập khẩu là một sai lầm về chính trị và kinh tế”. Đồng thời, người đứng đầu chính phủ cũng cho biết sẽ đề xuất với Quốc hội để tạo mọi điều kiện thuận lợi cho sản xuất ô tô trong nước.
Vậy các hãng cần gì để có thể sản xuất ô tô rẻ hơn xe nhập khẩu? Đó là những tác động để phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước, giảm thuế nhập khẩu linh kiện và hạn chế xe nhập khẩu thông qua thuế.
Nhưng những hành động trên theo các chuyên gia nhận định phải cần có thời gian để chuyển hóa từ linh kiện tới mẫu xe hoàn chỉnh và xuất hiện trên thị trường. Trong lúc đó thì chính sách thuế tác động lên xe nhập khẩu sẽ hiệu quả ngay lập tức, và đây có thể là cách khả thi nhất mà chính phủ sử dụng trong tương lai.
Loại thuế mới cho ô tô Việt Nam? Hiện nay tất cả các xe nhập khẩu đều phải chịu tác động của thuế TTDB, thuế nhập khẩu và VAT (giá trị gia tăng). Trong 3 loại thuế trên thì VAT và thuế nhập khẩu rất khó can thiệp, vì bị ràng buộc từ các hiệp định thương mại quốc tế.Vậy chỉ còn thuế TTĐB là phương án hợp lý nhất để điều chỉnh linh hoạt tùy từng mặt hàng.
“Chỉ cần khác nhau vài chục % thuế TTĐB, mức giá có thể chênh nhau cả trăm triệu”,nhận định từ một chuyên gia, Việt Nam có thể sẽ không ưu đãi ở mức 0% nhưng đủ để tạo khác biệt lớn giữa xe nhập khẩu và xe lắp ráp.
Chặng đường Thuế mới cho ô tô Việt Nam
Xe Chevrolet Cruze 2017 Việt Nam ra mắt
Trong khi các ông lớn như Hyundai Thành Công và Trường Hải theo như dự đoán sẽ có lơi lớn từ chính sách thuế TTDB mới, nhưng sẽ rất “ngắn hạn”. Và không đơn giản khi xa hơn các dòng xe lắp ráp ở Thái, Indonesia ngày càng giảm chi phí, thì dù thuế TTĐB đánh vào những dòng này cao nhưng mức giá sẽ vẫn giảm.
Hai ông lớn lắp ráp sẽ tìm đủ cách để giảm chi phí sản xuất tối đa, hướng tới chiến lược xa hơn là xuất khẩu ngược. Tăng hàm lượng nội địa là con đường chính bên cạnh thuế nhập khẩu linh kiện giảm. Để làm được điều này thì mỗi hãng sẽ mở rộng nhà máy, tăng số lượng các loại linh kiện có thể sản xuất trong nước. Đây cũng là cơ hội cho các hãng sản xuất phụ tùng muốn đầu tư vào Việt Nam.
Chính sách hiện nay để kéo nhu cầu lắp ráp tăng thì hướng giảm giá xe lắp ráp, nhờ đó tăng được nhu cầu linh kiện, thu hút thêm nhiều công ty phát triển mạng lưới công nghiệp phụ trợ, nhờ vậy hàm lượng nội địa tăng, một lần nữa giảm chi phí nhờ quy mô, giảm giá xe thành phẩm. Vòng tròn lý tưởng tất nhiên sẽ khó đạt được nếu không có những chính sách hỗ trợ từ Chính phủ để thu hút nguồn lực đầu tư vào ngành công nghiệp phụ trợ.
Đấu trường thế giới quả là không đơn giản, chưa xét tới tình hình kinh tế toàn cấu mà nên nhìn từ các nước trong khu vực. Nếu Việt Nam muốn thắng trong cuộc đua bắt đầu từ 2018 thì e ra còn rất chậm chỉ là bước khởi động ban đầu khi Thái Lan đã trở thành trung tâm của Đông Nam Á, còn Indonesia thì khẳng định sẽ sớm vượt Thái Lan để trở thành trung tâm sản xuất ô tô lớn nhất trong khu vực. Chúng ta phải kỳ vọng nhiều!